Kunstreis Ars Longa naar Hombroich op 3 juni 2018

Ton Claessens heeft opnieuw de pen opgepakt om verskag te doen van de kunstreis.
Hieronder kunt u haar treffende sfeertekening lezen.

Museum Insel Hombroich

Annelies heeft ons na de ledenvergadering in de Sonnerie al laten proeven van dit museum in de open lucht bij Neuss. Het motto van dit museum is ‘kunst parallel aan de natuur’. Het is een parkachtig landschap met beelden en verspreide tentoonstellingsgebouwen, waar moderne en hedendaagse kunst te zien is.
Het museum is opgericht door de makelaar en kunstverzamelaar Karl-Heinrich Müller uit Düsseldorf. Hij kocht het perceel in 1982. Daar stond toen enkel een villa in een verwaarloosd park aan het riviertje de Erft.
‘Kunst in relatie tot de natuur’heeft Müller naadloos(?) overgenomen van Paul Cézanne. Beeldhouwer Erwin Heerich ontwierp een aantal tentoonstellingspaviljoens zoals de Turm, de Orangerie en de Hohe Galerie.
Bernard Kotte ontwerpt de Engelse tuinen, natte biotopen en terrassen.. later komen er nieuwe gebouwen bij: het Labyrint, het Tadeus en het Graubner paviljoen en niet te vergeten de Slak ( die Schnecke).
In de diverse gebouwen prachtige kunstwerken,veel beroemde namen,, beelden van de Khmer en antieke kunst uit China. Het bijzondere is, dat werken uit verschillende stijlperiodes en culturen ‘vriendschappelijk’ naast elkaar hangen, liggen of staan. De boodschap dia Annelies ons meegeeft die avond is ‘ ga gewoon genieten van wat je ziet’ en ‘jaartallen of titels zijn niet van belang’. De foto’s van Annelies en Geert ontlokten regelmatig oh-wat-mooi-of–oh-ja-kreetjes. Ars Longa is hier jaren geleden al geweest en Ars Longa leden zijn trouw, dat blijkt wel weer.

Bijna 40 mensen stappen om half 10 in de bus op weg naar ‘Neus’, zoals de chauffeur onze bestemming uitspreekt. Klinkt best nieuwsgierig trouwens.
Weer een bekend aangenaam gezelschap in de bus, een groen en zonovergoten landschap buiten de bus en keurig volgens planning bij het museum. Alle neuzen dezelfde kant op naar de ingang. Het grote genietekon beginnen. We hadden vier uur de tijd.
Het park ligt laag. 43 treden af en meteen een prachtig uit zicht over het water.
Even later de eerste gilletjes, ‘ja ik zie hem’, ‘ik niet, waar?’ Een verrekijker, een foto, jammer, te laat. De bevers lieten zich even zien op zondagmorgen, maar wel op afstand. Wat een prachtige natuur. Bloeiende lupines, fraaie grassen, kriebelende pluimen en wuivend riet aan het water.
En dan sta je ineens voor de Turm. Bakstenen buiten, van binnen hoog en wit. Niets te zien. Enkel mensen die door de vier openingen in en uit lopen.
Mooi door eenvoud. Annelies noemde dit een ruimte die zelf wat is.
Ook de andere gebouwen zijn stuk voor stuk een beleving op zich. Wat kunnen mensen mooi zijn in een gebouw. De kleurrijke kleding zo mooi contrasterend met de metershoge witte muren en het mooie licht erboven.
Hoe verleidelijk is het om toch even een foto te maken van die man met die lichtgroene broek starend naar het intens groene doek van die schilder van wie ik( lekker) de naam niet hoef te weten. Niemand die met de vinger wijst, geen suppoosten en stiekum toch een foto is toch ook geen zonde?
Fraaie steencomposities buiten, mooie beelden in Corten staal, de stoelen bij de bomen. De zon die steeds uitbundiger gaat schijnen, de vogels zingen hun Duitse lied en dan zie je de Slak. Lunchtijd.

Groepjes Ars Longa mensen aan tafeltjes onder bomen die hen als parasol beschermen tegen zon, wind en wellicht ook regen. Smullend van de aardappel in schil met zure room of het roggebrood met reuzel. Wat kan appelstroop, gelepeld uit een grote schaal heerlijk zijn. Toen ik een kunstminnende vriendin vertelde dat we hier geweest waren, vroeg ze of het eten nog steeds zo ‘communistisch’ is.
‘Die Schnecke ‘serveert dus geen snacks! En de slak, die momenteel hoge ogen gooit bij de topkoks, is toch te exclusief om bij de appelmoes te serveren!
We hebben nog een paar gebouwen op het programma staan. Gebouwen waar veel kunst hangt en staat. Bekende namen. Ik noem ze nog steeds niet.
Ik houd me aan de afspraak met mezelf. Maar de meeste gaan toch zoeken wat van wie is en wie niet. Het wordt nog eens luid en duidelijk herhaald.
Ja natuurlijk is het een…..dat zie je toch. Ook heerlijk om samen te lopen met mensen die ook kunst maken en je uitleg geven over materiaal en techniek.
En vergeet de bomen niet. In eens hoor je een echte bomenkenner roepen: ‘oh kijk een liriodendron. Het blijkt de enige echte tulpenboom te zijn, meters hoog in vol ornaat bloeiend met kleurrijke bloemen die in dichte stand de vorm van een tulp hebben. En speurend naar bevers zie je weer de casarca eend met zijn typische beige bruine kleur.

Zeer vermeldenswaard nog het Graubnerpaviljoen.
De geweldige akoestiek nodigde een aantal ArsLonga leden uit om een video met geluid te maken. Wij horen daar vast meer van. Wij hebben vader Jacob gezongen, maar het publiek was niet echt onder de indruk.

Kunstreis Ars Longa naar Keulen op 28 december 2017

Het is inmiddels traditie dat Ton Claessens een verslag schrijft van de eindejaars-kunstreis. Hier is het.
En daaronder een herinnering in beeld aan de kunstreis met foto’s van Eddy Odijk en Fran Maasdam.

Kunst à la carte

In de kapel van de Sonnerie ruiken we op 14 december al aan het voorgerecht.
Annelies laat ons weten waar we allemaal heen kunnen om te proeven van kunst rond de Kerst.
Het Ars Longa bestuur was gaan voorproeven in Wuppertal. Zij vinden de kwaliteit die daar geserveerd wordt onder de maat voor een bus vol Sonse kunstminnaars. Oss en Tilburg is gewoon te bekend en te dichtbij voor de Kerst-kunst-reis . Dus koersen zij naar Keulen dat veel meer in de smaak valt.Daar staat Pop-Art op het menu in het Ludwig museum.
Zoals altijd frist Annelies ons kunstgeheugen nog even op met wat basisbegrippen: Vorm, kleur en ruimte. De witte stip, waar alle kleuren van afgeleid zijn. De cirkel er om heen. Zo werkten de oude meesters zoals Da Vinci, Michel Angelo. Om die cirkel de rafelrand: de latere kunst, steeds meer grensoverschrijdend.
Annelies vertelt hoe zij op een dag besluit ‘de zoveelste-opdracht-in houtskool’ op de academie te laten voor wat ie is en met een vriendin een dagje te spijbelen om kennis te maken met Pop-Art in het Stedelijk in Amsterdam. Een openbaring!
Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Romero Britto, Keith Haringen James Rosenquist. Allemaal pop-artiesten die kunst voor de massa maken. Kunst die aanspreekt: speels, jeugdig, sexy, zinnenprikkelend, kortom populair. Vorm, kleur en ruimte worden heel anders geïnterpreteerd: collages, foto’s, afval, zeefdrukken. De dia’s die Annelies laat zien liegen er niet om: Pop art is indrukwekkend qua omvang en kleur.
Pop-art wordt 28 december dus het hoofdgerecht voor iedereen.
Het nagerecht is naar keuze. De vaste collectie van het Ludwig is aanbevelenswaardig volgens Annelies. Maar er is ook een aantrekkelijk alternatief. Tintoretto in het Wallraf Richartz Museum. Tintoretto is geboren in Venetië. Titiaan is zijn leermeester (hij wordt na 10 dagen al weggestuurd!) en groeit uit tot de belangrijkste kunstschilder van het Manierisme.
Maar ook de Dom van Keulen bezoeken is een optie. De ramen blijven fascinerend. Misschien toch weer even langs de kerststal? Of gewoon een kaarsje aansteken en gaan zitten om je vervolgens af te vragen waar al die mensen vandaan komen.
Het is niet alleen druk bij de lezing in de Sonnerie, maar ook in de bus.
56 deelnemers vandaag. Helaas enkele zieken, de griep heerst weer.
Vandaag geen oud-bollige pluche, maar chique leer. Met een gezellige club mensen om je heen is twee uur in de bus zitten geen straf. Een flesje water en het rondgaan van een snoepdoos blijft een ultiem schoolreisjes gevoel geven. Zeker als er om de laatste toffee geloot wordt!
Geen winterweer in Keulen. Gelukkig droog, wel harde wind en af en toe een knipoog van de zon. Eerst koffie. Het Ludwig kan geen invasie van 60 mensen kwijt in hun restaurant. Genoeg plekken rondom de kathedraal met goeie Latte Macchiato en ….. Sonse kunstvrienden.
Museum Ludwig eert James Rosenquist. Hij is vanaf het begin betrokken bij zijn grote overzichtstentoonstelling in Keulen. Hij keurt het concept en de selectie van werken goed en denkt voortdurend mee. Hij overlijdt echter in maart en maakt de opening niet meer mee. De expositie is daardoor nu een eerbetoon aan dit Amerikaanse boegbeeld van de popart.
De composities van Rosenquist komen vooral voort uit zijn duidelijke interesse voor de sociale en politieke gebeurtenissen in zijn tijd. Hij probeert vaak toeschouwers in een schilderij te trekken bijvoorbeeld in het monumentale driedelige werk ‘The Swimmer in the Economist’, dat hij eind jaren 90 maakt voor een tentoonstelling in Berlijn.
Het 27 meter lange schilderij combineert Picasso’s Guernica met gebeurtenissen uit zijn eigen leven en de geschiedenis. Het verbeeldt de snelle verandering in de maatschappij.
‘Painting as immersion’, een onderdompeling in de schilderkunst, zo benoemt Rosenquist zelf zijn werken. Hij probeert de toeschouwer altijd visueel en fysiek, emotioneel en intellectueel te betrekken in zijn kunst.
Of dat bij mij gelukt is? Gedeeltelijk denk ik. Ik voel me toch prettiger bij veel van zijn kleinere collageachtige schilderijen uit de jaren 60 en de werken over zijn leven.
De proefschilderijen vind ik erg fraai. Alle centimeters uitgetekend: ‘niets is toeval, alles is berekend’. Ook zijn zwart-wit schilderijen spreken mij aan.
‘Zwart-wit is de afwezigheid van kleur en de kijker moet zelf de kleuren bedenken’ aldus de schilder. De zwart-witte kraanvogel was een van mijn favorieten.
James in een papieren kostuum: kunst an sich!!
Een mooie kleine collage Red, White, Blue, erg mooi.
En dan de spiegelzaal: hij ziet mij zoals hij mij zou schilderen……..dus met een bochel en een verwrongen glimlach verlaat ik de ruimte!
Begonnen als schilder van billboards op Times Square hangt zijn werk nu overal. In het MoMa, het Guggenheim, centre Pompidou en Moderna Museet. In het Ludwig kun je ook intekenen voor een reproductie. Een Joan Crawford says….is te koop vanaf 170.000 euro. Inclusief BTW, dat wel.
‘Ik beschouw mijn schilderijen als ‘memory banks’.
‘Ze herinneren mij aan alle fases uit mijn leven, waar ik was en wat ik deed en het houdt mijn geest =mij gezond’.
Dan lunchtijd. Geen plek gereserveerd in Brauhaus Sion maar wel een frans stokbroodje kaas voor ons en een wandeling langs de Rijn. Her en der nog wat Kerstmarktjes en een grote sfeervolle ijsbaan. Daarna naar het Wallraf. Nog redelijk wat mensen in de rij.
Eerst naar de museumwinkel. Nog helemaal in Kerstsfeer. Hier hebben we Tintoretto bewonderd op ansichtkaarten, boekenleggers en in kunstboeken. Geaarzeld, gaan we hier naar boven? We kiezen toch voor de vaste collectie van het Ludwig. Dus terug naar af en zeer de moeite waard. Alleen al de ruimtes zijn een feest om door te lopen . Indrukwekkende trappen, hoge vertrekken , de vele ramen, en het fraaie licht.
Mooi om de stad en de Rijn met ‘museum-ogen’ te zien.
Wat een collectie; modernisten, expressionisten, de veelzijdigheid van de Haubrich collectie, Russische avant-gardisten, surrealisten, Picasso, Beckmann.
Wat mij betreft waren het hier in het Ludwig twee hoofdgerechten Haute Cuisine!
Het is nog geen half 5 en we gaan nog even voor een klein dessert; de Dom., wonderlijk gespaard tijdens de bombardementen. Je moet hier wel omhoog kijken als je in de mensenmassa naar voren schuifelt! De glas in loodramen blijven imponeren.
Met een vertraging van slechts 10 minuten de stad Keulen verlaten.
Vroeg donker, knus in de bus, gedempt licht op het leer, sproedel in plastic en krakende chips. Daarbij een woord van de voorzitter, die ons allen weer een goed kunstjaar wenst.
Na vandaag weet ik het weer zeker: Ars Longa smaakt naar meer!
In het voorjaar naar Rome, ook aantrekkelijk toch. Tot ziens in de film, of elders.

Ton Claessens