Kunstreis Ars Longa naar Keulen op 28 december 2017
Het is inmiddels traditie dat Ton Claessens een verslag schrijft van de eindejaars-kunstreis. Hier is het.
En daaronder een herinnering in beeld aan de kunstreis met foto’s van Eddy Odijk en Fran Maasdam.
Kunst à la carte
In de kapel van de Sonnerie ruiken we op 14 december al aan het voorgerecht.
Annelies laat ons weten waar we allemaal heen kunnen om te proeven van kunst rond de Kerst.
Het Ars Longa bestuur was gaan voorproeven in Wuppertal. Zij vinden de kwaliteit die daar geserveerd wordt onder de maat voor een bus vol Sonse kunstminnaars. Oss en Tilburg is gewoon te bekend en te dichtbij voor de Kerst-kunst-reis . Dus koersen zij naar Keulen dat veel meer in de smaak valt.Daar staat Pop-Art op het menu in het Ludwig museum.
Zoals altijd frist Annelies ons kunstgeheugen nog even op met wat basisbegrippen: Vorm, kleur en ruimte. De witte stip, waar alle kleuren van afgeleid zijn. De cirkel er om heen. Zo werkten de oude meesters zoals Da Vinci, Michel Angelo. Om die cirkel de rafelrand: de latere kunst, steeds meer grensoverschrijdend.
Annelies vertelt hoe zij op een dag besluit ‘de zoveelste-opdracht-in houtskool’ op de academie te laten voor wat ie is en met een vriendin een dagje te spijbelen om kennis te maken met Pop-Art in het Stedelijk in Amsterdam. Een openbaring!
Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Romero Britto, Keith Haringen James Rosenquist. Allemaal pop-artiesten die kunst voor de massa maken. Kunst die aanspreekt: speels, jeugdig, sexy, zinnenprikkelend, kortom populair. Vorm, kleur en ruimte worden heel anders geïnterpreteerd: collages, foto’s, afval, zeefdrukken. De dia’s die Annelies laat zien liegen er niet om: Pop art is indrukwekkend qua omvang en kleur.
Pop-art wordt 28 december dus het hoofdgerecht voor iedereen.
Het nagerecht is naar keuze. De vaste collectie van het Ludwig is aanbevelenswaardig volgens Annelies. Maar er is ook een aantrekkelijk alternatief. Tintoretto in het Wallraf Richartz Museum. Tintoretto is geboren in Venetië. Titiaan is zijn leermeester (hij wordt na 10 dagen al weggestuurd!) en groeit uit tot de belangrijkste kunstschilder van het Manierisme.
Maar ook de Dom van Keulen bezoeken is een optie. De ramen blijven fascinerend. Misschien toch weer even langs de kerststal? Of gewoon een kaarsje aansteken en gaan zitten om je vervolgens af te vragen waar al die mensen vandaan komen.
Het is niet alleen druk bij de lezing in de Sonnerie, maar ook in de bus.
56 deelnemers vandaag. Helaas enkele zieken, de griep heerst weer.
Vandaag geen oud-bollige pluche, maar chique leer. Met een gezellige club mensen om je heen is twee uur in de bus zitten geen straf. Een flesje water en het rondgaan van een snoepdoos blijft een ultiem schoolreisjes gevoel geven. Zeker als er om de laatste toffee geloot wordt!
Geen winterweer in Keulen. Gelukkig droog, wel harde wind en af en toe een knipoog van de zon. Eerst koffie. Het Ludwig kan geen invasie van 60 mensen kwijt in hun restaurant. Genoeg plekken rondom de kathedraal met goeie Latte Macchiato en ….. Sonse kunstvrienden.
Museum Ludwig eert James Rosenquist. Hij is vanaf het begin betrokken bij zijn grote overzichtstentoonstelling in Keulen. Hij keurt het concept en de selectie van werken goed en denkt voortdurend mee. Hij overlijdt echter in maart en maakt de opening niet meer mee. De expositie is daardoor nu een eerbetoon aan dit Amerikaanse boegbeeld van de popart.
De composities van Rosenquist komen vooral voort uit zijn duidelijke interesse voor de sociale en politieke gebeurtenissen in zijn tijd. Hij probeert vaak toeschouwers in een schilderij te trekken bijvoorbeeld in het monumentale driedelige werk ‘The Swimmer in the Economist’, dat hij eind jaren 90 maakt voor een tentoonstelling in Berlijn.
Het 27 meter lange schilderij combineert Picasso’s Guernica met gebeurtenissen uit zijn eigen leven en de geschiedenis. Het verbeeldt de snelle verandering in de maatschappij.
‘Painting as immersion’, een onderdompeling in de schilderkunst, zo benoemt Rosenquist zelf zijn werken. Hij probeert de toeschouwer altijd visueel en fysiek, emotioneel en intellectueel te betrekken in zijn kunst.
Of dat bij mij gelukt is? Gedeeltelijk denk ik. Ik voel me toch prettiger bij veel van zijn kleinere collageachtige schilderijen uit de jaren 60 en de werken over zijn leven.
De proefschilderijen vind ik erg fraai. Alle centimeters uitgetekend: ‘niets is toeval, alles is berekend’. Ook zijn zwart-wit schilderijen spreken mij aan.
‘Zwart-wit is de afwezigheid van kleur en de kijker moet zelf de kleuren bedenken’ aldus de schilder. De zwart-witte kraanvogel was een van mijn favorieten.
James in een papieren kostuum: kunst an sich!!
Een mooie kleine collage Red, White, Blue, erg mooi.
En dan de spiegelzaal: hij ziet mij zoals hij mij zou schilderen……..dus met een bochel en een verwrongen glimlach verlaat ik de ruimte!
Begonnen als schilder van billboards op Times Square hangt zijn werk nu overal. In het MoMa, het Guggenheim, centre Pompidou en Moderna Museet. In het Ludwig kun je ook intekenen voor een reproductie. Een Joan Crawford says….is te koop vanaf 170.000 euro. Inclusief BTW, dat wel.
‘Ik beschouw mijn schilderijen als ‘memory banks’.
‘Ze herinneren mij aan alle fases uit mijn leven, waar ik was en wat ik deed en het houdt mijn geest =mij gezond’.
Dan lunchtijd. Geen plek gereserveerd in Brauhaus Sion maar wel een frans stokbroodje kaas voor ons en een wandeling langs de Rijn. Her en der nog wat Kerstmarktjes en een grote sfeervolle ijsbaan. Daarna naar het Wallraf. Nog redelijk wat mensen in de rij.
Eerst naar de museumwinkel. Nog helemaal in Kerstsfeer. Hier hebben we Tintoretto bewonderd op ansichtkaarten, boekenleggers en in kunstboeken. Geaarzeld, gaan we hier naar boven? We kiezen toch voor de vaste collectie van het Ludwig. Dus terug naar af en zeer de moeite waard. Alleen al de ruimtes zijn een feest om door te lopen . Indrukwekkende trappen, hoge vertrekken , de vele ramen, en het fraaie licht.
Mooi om de stad en de Rijn met ‘museum-ogen’ te zien.
Wat een collectie; modernisten, expressionisten, de veelzijdigheid van de Haubrich collectie, Russische avant-gardisten, surrealisten, Picasso, Beckmann.
Wat mij betreft waren het hier in het Ludwig twee hoofdgerechten Haute Cuisine!
Het is nog geen half 5 en we gaan nog even voor een klein dessert; de Dom., wonderlijk gespaard tijdens de bombardementen. Je moet hier wel omhoog kijken als je in de mensenmassa naar voren schuifelt! De glas in loodramen blijven imponeren.
Met een vertraging van slechts 10 minuten de stad Keulen verlaten.
Vroeg donker, knus in de bus, gedempt licht op het leer, sproedel in plastic en krakende chips. Daarbij een woord van de voorzitter, die ons allen weer een goed kunstjaar wenst.
Na vandaag weet ik het weer zeker: Ars Longa smaakt naar meer!
In het voorjaar naar Rome, ook aantrekkelijk toch. Tot ziens in de film, of elders.
Ton Claessens